اصول و الزمات برنامه غذایی
تهيه و تامين غذاي خوب و سالم مستلزم در اختيار داشتن مواد اوليه مرغوب با كيفيت مناسب مي باشد، لذاتوجه كيفي در تهيه مواد اوليه همچنين نظارت بر نحوه آماده سازي، فراوري و عمل آوري مواد غذايي نقش مؤثري در ارتقاي كيفيت غذا و تغذيه كاركنان زير مجموعه خواهد داشت.
تحقق اين مهم نيازمند توجه خاص به برنامه ريزي، انجام بازرسي و نظارت كمي و كيفي بر مواد اوليه و سايرفرايندهاي ذيربط در تامين تغذيه سالم خواهد بود، لذا در اين راستا بايستي از اطلاعات فني و عناصر تخصصي مناسب بهره گيري شود.
بومی سازی
بومیسازی (محلی و منطقهای) برنامه غذایی با درنظرگرفتن نیازهای اساسی تغذیه کارکنان نتایج نظرسنجی های صورت پذیرفته از کارکنان شرکت و الگوی تغذیه سالم منطقه ای و بومی با در نظر گرفتن مقدورات، منابع و اعتبارات پس از بررسی و تائید و تصویب در کمیته تغذیه شرکت در برنامه غذایی گنجانده شده و از منابع محلی و منطقه ای تامین می گردد.
اهم ملاحظات در اجرای برنامه غذایی:
اشاعه فرهنگسازی الگوی تغذیه سالم برای کارکنان
تامین و کنترل کیفیت اقلام غذایی با کیفیت مطلوب نظارت های مستمر بر مراحل عمل آوری؛ آماده سازی، و توزیع غذا
بررسی میزان رضایتمندی مصرف کنندگان از کمیت و کیفیت غذا از طریق انجام نظر سنجی های مستمر
تلاش برای حفظ آماده به کار بودن تجهیزات طبخ تغذیه و اهتمام در تجهیز بیشتر مراکز طبخ
پیشبینی برنامه های غذایی برابر با فعالیت روزانه و میان وعده صبح و شب جهت حفظ توان جسمی
اجرا و توسعه آموزشهای تخصصی و مهارتی کارکنان آشپزخانه متناسب با مشاغل مربوط زیر نظر کارشناس تغذیه و مربی سازمان فنی و حرفه ای کشور
طبخ و عمل آوری غذاها
جهت افزایش کیفیت طبخ و عمل آوری غذاها اقدامات زیر صورت گرفته است:
آموزش مستمر روش های صحیح طبخ غذا و همچنین رسپی صحیح انواع غذاهای متناسب با برنامه غذایی
ترغیب به کباب پز، بخار پز، تفت دادن و طبخ با شعله کنترل شده به جای غوطه وری در روغن
آموزش بلنچ کردن مواد غذایی جهت کاهش جذب روغن و حفظ کیفیت مواد غذایی
برگزاری دوره های آموزشی آشپزی جهت آموزش روش های صحیح و به روز طبخ در راستای افزایش رضایتمندی به صورت فعال دایر می باشد.
بهره گیری از ظرفیت طبخ نان اماکن استاندارد طبخ نان و توصیه به تامین نان با آرد سبوس دار جهت ارتقای کیفیت نان و افزایش سطح سلامت پرسنل.
بومی سازی برنامه غذایی
فرهنگ غذایی ایران یکی از متنوع ترین و غنی ترین فرهنگ های غذایی جهان است که تاثیرات تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی زیادی را در خود جای داده است؛فرهنگ غذایی ایران بر پایه استفاده از مواد اولیه محلی استوار است.
با پیشرفت آموزش ها و رویکرد های بهداشتی و تغذیه،الگوهای غذایی نیز تغییر یافته است.استفاده از مواد اولیه تازه و ارگانیک و تاکید بر تنوع غذایی به عنوان یک رویکرد در برنامه غذایی ابلاغی لحاظ شده است.
در راستای بومی سازی غذاها و افزایش میزان پذیرش و رضایت،منوهای غذایی با در نظر گرفتن تغذیه سالم و مورد پسند قرار گرفتن پرسنل و تحقق مبانی تغذیه در برنامه غذایی ابلاغی گنجانده شده است(بیشترین تاکید در بومی سازی حذف غذاهای دور از ذائقه بومی بوده
مواد اولیه
استفاده از مواد اولیه با کیفیت اولین قدم برای تهیه غذای سالم و ذائقه پسند است؛استفاده از مواد اولیه با کیفیت فواید متعددی برای سلامت و طعم غذا دارد لذا توجه به آموزش مسولین خرید در تحقق این مهم نقش والایی داشته است.
1.غذای سالم تر:مواد اولیه با کیفیت سرشار از مواد مغذی،ویتامین ها،مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها هستند که برای سلامتی بدن ضروری می باشند.این مواد مغذی به تقویت سیستم ایمنی بدن،مبارزه با بیماری ها و حفظ سلامت کلی بدن کمک می کنند.
2.طعم بهتر:مواد اولیه با کیفیت طعم و مزه بهتری نسبت به مواداولیه بی کیفیت دارند.
3.پخت و پز آسان تر:مواد اولیه با کیفیت به طور طبیعی خوشمزه ترهستند و نیاز به افزودن طعم دهنده های مصنوعی یا چاشنی های زیاد ندارند.این امر پخت و پز را آسان تر و لذت بخش تر می کند.
4.پایداری بیشتر:مواد اولیه با کیفیت،ماندگاری بیشتری نسبت به مواد اولیه بی کیفیت دارند به این معنی که غذاهای تهیه شده با این مواد به مدت طولانی تری تازه می مانند و طعم خود را از دست نمی دهند.
جهت تامین مواد مواد اولیه با کیفیت، از مراکز تامین متعدد نظارت به عمل آمده و پس از بررسی از جنبه های مختلف بهداشتی و بازرگانی با کیفیت ترین آن ها انتخاب و ابلاغ می گردد و مواد اولیه مورد نیاز از برندهایی تامین می شود که الزاما دارای پروانه بهداشتی،سیب سلامت،استاندارد ها و ایزو های لازم باشند.هم چنین لیست اقلام غذایی ممنوع توسط واحد بهداشت و ایمنی تهیه شده و ممنوعیت استفاده از این اقلام در طبخ غذا متناوبا توصیه گردیده است.
سایر اقدامات اساسی در راستای بهبود تغذیه
الف)روغن ها:
1.ممنوعیت استفاده از روغن های جامد و هیدروژنه ابلاغ گردیده و روغن های مایع با اسید چرب ترانس نزدیک به صفر جایگزین گردیده است.
2.در نظر گرفتن 60% روغن های مصرفی از روغن های مایع خوراکی و 40% روغن سرخ کردنی در راستای حذف اسیدهای چرب اشباع با طول زنجیره بالاتر در آنالیز غذایی صورت پذیرفته است.
3. توصیه به استفاده از روغن های غنی شده جهت تامین مقدار مورد نیاز روزانه ویتامین های محلول در چربی(همانند روغن های مایع خوراکی دارای ویتامین ای و دی )
4.متناسب سازی و اصلاح مقدار مصرفی انواع روغن در دستور پخت غذاهای ابلاغی و کاهش نرم مصرف روغن ها و ممنوعیت باز استفاده از روغن های سرخ کردنی در برنامه غذایی کارکنان
ب)آرد کامل:
آرد کامل به دلیل دارا بودن سبوس ارزش غذایی بالایی دارد و حاوی پروتئین و ویتامین های مختلف از جمله ویتامین های گروه B می باشد.علاوه بر این سبوس دارای میزان قابل توجهی فیبر،آنتی اکسیدان ها و فیتوکیمیکال ها می باشد که به بهبود عملکرد بدن به ویژه سیستم ایمنی و دستگاه گوارش کمک شایانی می کند.
در این راستای پیرو پیگیری های مستمر و متعدد تلاش بر استفاده از آرد حداکثر 12% سبوس گیری شده مصوب و به مسئولین خرید جهت تهیه نان سالم از نانوایی های منطقه ابلاغ گردیده است و انشاا.... در نظر است تا در آینده نزدیک با راه اندازی واحد طبخ نان سبوس دار ضمن افزایش رضایتمندی مولفه های بهداشت و سلامت ارتقاء یابد.
ج)ویتامین ها و ریزمغذی ها:
تنظیم برنامه غذایی بر دو اصل کلی تنوع و تعادل استوار است؛ این تنوع و تعادل علاوه پیشگیری از تکرار زیاد منوهای غذایی و افزایش میزان رضایتمندی افراد سبب تامین انواع ریزمغذی ها و درشت مغذی های مورد نیاز روزانه بدن می گردد. در همین راستا در تنظیم برنامه غذایی این اصول رعایت شده و با توجه به وعده های مختلف غذاها، همراه غذاها، میان وعده ها و چاشت های مختلف و متنوع در نظر گرفته شده است. و به طور کلی وعده های غذایی شرکت صبانور به شرح جدول ذیل می باشد.
صبحانه میان وعده صبح ناهار و همراه ناهارشام و همراه شام میان وعده شب